Niemal każdy wie, czym są probiotyki i prebiotyki. Znacznie mniej znane pojęcie to postbiotyki, czyli produkty budujące korzystne środowisko dla tzw. dobrych bakterii. Można powiedzieć, że są one czymś w rodzaju żyznej gleby, która sprzyja rozwojowi pozytywnych drobnoustrojów. Postbiotyki w kosmetykach to nowość w branży urodowej. Z tego względu są określane jako “składnik kosmetyczny nowej generacji”. Jako stosunkowo nowy termin, mają wiele różnych definicji. Jednak każda z nich podkreśla ogrom korzyści wywoływanych przez ten składnik.
Postbiotyk: co to jest i jak działa?
Jeśli interesujesz się nowinkami pielęgnacyjnymi, być może słyszałeś/aś już o postbiotykach. W kosmetyce postrzega się je jako innowacyjne, cenne substancje wykazujące szereg pozytywnych właściwości na całe ciało. Ich stosowanie na skórę czy włosy daje efekt dogłębnego nawilżenia, wzmocnienia naturalnej odporności, opóźnienia procesów starzenia, a nawet wyciszenia i łagodzenia stanów zapalnych.
Sam postbiotyk to substancja bioaktywna produkowana przez bakterie podczas procesów fermentacyjnych. Przykładowo, mogą mieć formę peptydów, witamin, enzymów, czy kwasów tłuszczowych (albo np. kwasu mlekowego, który buduje środowisko idealne dla skóry oraz jej ekosystemu).
Można więc powiedzieć, że postbiotyki są czymś w rodzaju “gleby” dla mikrobiomu skóry. W rezultacie pozytywnie wpływają na jej stan.
Postobiotyki w kosmetykach. Wzmocnienie dla skóry
Jak łatwo się domyślić, postbiotyki wykazują szereg dobroczynnych właściwości. Po pierwsze, efekt ich działania można określić jak podobny do probiotyków. Mają wpływ antybakteryjny i przeciwzapalny, zmniejszają nadciśnienie, przeciwdziałają otyłości, wykazują działanie przeciwnowotworowe, oraz wzmacniają ogólną odporność organizmu.
Po drugie, postbiotyki w kosmetykach (czyli stosowane zewnętrznie) wykazują przede wszystkim działanie antyoksydacyjne. Opóźniają procesy starzenia, działają przeciwzapalnie, a także wzmacniają odporność na chorobotwórcze patogeny i czynniki zewnętrzne, np. promieniowanie UV czy alergeny. Oprócz tego wykazują się skutecznością wspomagająco w terapii/pielęgnacji skóry z dermatozami, np. AZS, trądzikiem, czy łuszczycą,. Wspierają też zachowanie równowagi mikrobiomu skóry, w tym utrzymanie prawidłowego pH.
Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że postbiotyki są coraz częstszym składnikiem kosmetyków do włosów. Znajdziemy je głównie w produktach do kuracji przeciwłupieżowej, a także na przesuszenie i podrażnienie skalpu.
Dla jakiej cery kosmetyk z postbiotykiem?
Kosmetyk z postbiotykiem będzie wskazany dla każdego rodzaju cery. Szczególnie dobrze sprawdzi się w przypadku skóry problematycznej, czyli bardzo suchej, łuszczycowej i atopowej, z tendencją do niedoskonałości, skłonnością do podrażnień czy alergii, oraz z nadprodukcją sebum. Takie rodzaje cery są wrażliwsze i podatniejsze na czynniki zewnętrzne. Dlatego w ich przypadku warto stosować kosmetyki delikatne, a przy tym wyjątkowo skuteczne.
Warto pamiętać,że postbiotyki w kosmetykach są wykorzystywane głównie jako dodatek do innych składników. Receptura wzbogacona o substancję wspierającą mikrobiom skóry pozwala producentom zwiększyć odporność cery na negatywne czynniki zewnętrzne. Ogranicza fotostarzenie i chroni przed stresem oksydacyjnym. Dlatego jest cennym sprzymierzeńcem w profilaktyce przeciwstarzeniowej.
Postbiotyki będą też niezastąpione dla posiadaczy cer problematycznych. Pomagają zwalczać rozwój szkodliwych mikroorganizmów na powierzchni skóry, łagodząc stany zapalne i zmniejszając problemy skórne. Wykazują działanie normalizujące i wspierające utrzymanie korzystnego pH. Ponadto wybór postbiotyków jest zalecany cerze bardzo suchej. Składnik ten tworzy na powierzchni twarzy ochronny, hydrolipidowy film, który zabezpiecza przed dalszą utratą wilgoci i wspiera utrzymanie optymalnego poziomu nawilżenia.
Postbiotyk a probiotyk – różnice
Omawiając, co to jest postbiotyk, nie sposób nie wspomnieć o różnicy między nim a prebiotykiem i probiotykiem. Podczas gry probiotyk jest żywym organizmem, to postbiotyk będzie odpadem bakterii, metabolitami lub błonami komórkowymi. Jest więc czymś w rodzaju powtórnie przetwarzanych odpadów bakterii. Jego zadaniem jest regulacja składu ekosystemu korzystnego dla pozytywnych drobnoustrojów w mikrobiomie.
Podsumowując:
- Prebiotyki to warunki wstępne, które są potrzebne do działania probiotyków.
- Probiotyki to żywe kultury bakterii działające pozytywnie na ludzki organizm.
- Postbiotyki to wynik działania probiotyków, który również wywiera korzystny wpływ na zdrowie.
Dlaczego warto wybierać kosmetyki z postbiotykami?
Być może zastanawiasz się, po co sięgać po kosmetyk z postbiotykiem zamiast z klasycznym probiotykiem. Powód jest prosty: podstawowa różnica między pro- a postbiotykami jest taka, że pierwsze z nich są żywymi kulturami bakterii. Drugie natomiast nie zawierają żywych organizmów, dzięki czemu są znacznie bezpieczniejsze i łatwiejsze w stosowaniu. Ze względu na odgórnie określony skład chemiczny, można prościej ustalić ich bezpieczną dawkę. Ponadto postbiotyki nie niosą ryzyka rozregulowania mikrobioty. Do tego mają dłuższy okres trwałości, są nietoksyczne i niepatogenne. Wszystko to świadczy o ich zdecydowanej przewadze nad klasycznym probiotykiem.
Źródła:
- M. Karbowiak, D. Zielińska, Postbiotyki – właściwości, zastosowanie i wpływ na zdrowie człowieka, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2020, 27, 2 (123), 22 – 3.
- A. Geloen, A. Raillan, Mikrobiom skóry. Przewodnik po świecie naturalnej i zrównoważonej pielęgnacji 2021.
- Hill, C., Guarner, F., Reid, G., Gibson, G. R., Merenstein, D. J., Pot, B., Sanders, M. E. (2014). Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term probiotic. Nature reviews Gastroenterology & hepatology.
- da Silva Vale, A., de Melo Pereira, G. V., de Oliveira, A. C., de Carvalho Neto, D. P., Herrmann, L. W., Karp, S. G., … & Soccol, C. R. (2023). Production, Formulation, and Application of Postbiotics in the Treatment of Skin Conditions. Fermentation, 9(3), 264.
